नाम: चम्पनसिंह गोदार थापा
पिताको नाम: शेरमर्दनसिंह गोदार थापा
जन्मस्थान: हिर्दिङ्ग, सिन्धुली
संक्षिप्त परिचय:
वीर सेनानायक चम्पनसिंह गोदार थापा नेपाल एकीकरणको क्रममा सिन्धुलीगढीमा सम्पन्न ऐतिहासिक युद्धहरूमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने एक प्रमुख गोर्खाली सैनिक थिए । उनले वि.सं. १८२४ असोज १५ गते सिन्धुलीगढीको बाटो हुँदै काठमाडौं उपत्यकामा प्रवेश गर्न प्रयासरत ईस्ट इण्डिया कम्पनीका सेनापति कप्तान जर्ज किन्लक नेतृत्वको अंग्रेज फौजलाई पराजित गरि फिर्ता जान बाध्य पारेका थिए । यो विजयले नेपाल एकीकरण अभियानमा ऐतिहासिक मोड ल्यायो र नेपालले विदेशी हस्तक्षेपबाट रक्षा गर्न सफल भयो ।
इतिहासमा प्रमाणित उल्लेखहरू:
- श्री ५ पृथ्वीनारायण शाहको उपदेश (सम्पादक: देवीप्रसाद भण्डारी, जगदम्बा प्रकाशन, २०२५) को पृष्ठ नं. ८४७ र ८४९ मा चम्पनसिंह गोदार थापाको उल्लेख ।
- Expedition to Nepal Valley: The Journal of Captain Kinloch (Yogesh Raj, Jagadamba Prakashan, २०१२) को पृष्ठ नं. ५६ मा सिन्धुलीगढी युद्धमा गोर्खाली पक्षका नेतृत्वकर्ताको रूपमा उल्लेख ।
- पूर्णिमा पत्रिका, वर्ष ४, अंक २, पृष्ठ १४७ (वि.सं. २०२४) मा चम्पनसिंह गोदार थापाको उल्लेख ।
परिवार र वंशजको इतिहास: चम्पनसिंह गोदार थापाको जन्म सिन्धुली जिल्लाको ऐतिहासिक गाउँ हिर्दिङ्गमा भएको हो । उनका पिताको नाम शेरमर्दनसिंह गोदार थापा थियो । पिताका पाँच छोरामध्ये उनी चौथो सन्तान (काइलो) थिए । उनका दाजुहरु सहदेवसिंह (जेठो), मेहरमानसिंह (माइलो), श्यामवर्ण (साइलो), र कान्छा भाइ अकबरसिंह गोदार थिए । हिर्दिङ्गमा गोदार थापाहरूको बसोबास मकवानपुरका सेन राजाको पालादेखि रहेको विश्वास गरिन्छ । करिब चार पुस्ताअघि उनीहरूको यहाँको स्थायी बसोबास पुष्टि भएको छ, यद्यपि यस सम्बन्धमा थप ऐतिहासिक अनुसन्धान आवश्यक देखिन्छ ।
स्मृति संरक्षण प्रयास: उनको योगदानको स्मरणमा हाल उनका सन्तानहरूद्वारा ‘चम्पनसिंह गोदार स्मृति पार्क’ निर्माणको थालनी गरिएको छ । यस स्मृति पार्कले भावी पुस्ताहरूलाई आफ्ना पुर्खाको गौरवपूर्ण इतिहास बुझ्न सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । साथै, यो स्मृति स्थलले बंश अनुसन्धान, स्थानीय इतिहासको संरक्षण, र राष्ट्रिय गौरवको प्रतीकका रूपमा महत्वपूर्ण योगदान दिने अपेक्षा गरिएको छ ।
निष्कर्ष: वीर चम्पनसिंह गोदार थापा आधुनिक नेपालको निर्माणका लागि लड्ने, अंग्रेजहरू विरुद्ध साहसपूर्वक लड्ने र नेपाल एकीकरणको महत्वपूर्ण पाटो बन्ने एक अप्रतिम नायक हुन् । इतिहासमा उनको नाम उज्यालो अक्षरमा लेखिएको छ । अहिलेको पुस्ताले उनको योगदानलाई गौरवपूर्वक सम्झनु र भावी पुस्तामा हस्तान्तरण गर्नु हाम्रो साझा कर्तव्य हो ।
